Những sai lầm trong điều trị bệnh hen suyễn

Hen suyễn là bệnh lý mạn tính rất phổ biến ở đường hô hấp. Theo thống kê, Việt Nam có khoảng 4 triệu người mắc bệnh hen, trong đó tới 60% chưa kiểm soát tốt bệnh bởi những sai lầm trong điều trị bệnh. Điểm mặt một số sai lầm mà nhiều bệnh nhân gặp phải. 

Tự ý dùng thuốc mà không đi khám 

Nhiều bệnh nhân khi nhận thấy mình có triệu chứng của bệnh hen như thở khò khè thì không đi khám mà tự ý đi mua thuốc về dùng như thuốc xịt, corticoid mà không biết việc dùng không đúng cách các loại thuốc này sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ như nấm miệng, run tay chân, nhịp tim nhanh. Lâu dần có thể dẫn tới việc nhờn thuốc, gây khó khăn trong việc điều trị sau này vì thuốc mất tác dụng. 

Kỹ thuật hít không đúng (gặp đến 80% bệnh nhân): 

Các thuốc xịt, thuốc hít là lựa chọn ưu tiên hàng đầu của bệnh nhân hen bởi tính tiện lợi và hiệu quả cao. Tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng hít đúng kỹ thuật. Kỹ thuật hít thuốc kém dẫn đến kiểm soát hen kém, nguy cơ đợt kịch phát tăng lên và tác hại tăng lên. Hầu hết bệnh nhân (đến 70-80%) không thể sử dụng ống hít hiệu quả, bệnh nhân có kỹ thuật không đúng không biết rằng mình có vấn đề. Không có ống hít nào „hoàn hảo‟ – bệnh nhân có thể có vấn đề trong việc sử dụng bất kỳ ống hít nào. điều này có thể ảnh hưởng đến tác dụng khi sử dụng thuốc làm giảm hiệu quả điều trị. 

Không tuân thủ điều trị tự ý giảm liều (đến 75% bệnh nhân hen): 

Ngay cả khi bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định bệnh hen và điều trị, người bệnh cũng không tuân thủ theo hướng dẫn của thầy thuốc mà tự ý giảm liều hoặc ngưng sử dụng thuốc khi thấy khỏe mạnh hoặc không có cơn hen xuất hiện. 

Có những giai đoạn của bệnh hen có biểu hiện rất tốt: Người bệnh không còn cảm giác khó thở mệt mỏi nữa. Nhiều người tưởng rằng bệnh đã hết rồi, không đi tái khám và bỏ thuốc. Khi vô tình hít phải một tác nhân kích thích, họ sẽ bị khó thở và phải nhập viện cấp cứu.

Nhiều người bệnh tự giảm liều vì nghĩ rằng thuốc này nhiều tác dụng phụ nên không còn tuân thủ liều dùng của bác sĩ. Tuy nhiên, việc giảm bớt thuốc có thể khiến cho triệu chứng không được ổn định. Quan trọng hơn, đó là mức độ viêm của đường thở vẫn còn, tiến triển của bệnh ngày càng nặng, sau này việc chữa trị sẽ rất khó, vì ngay từ đầu không khống chế bệnh tốt.

Lạm dụng thuốc 

Nhận thức về bệnh còn thấp, tuân thủ điều trị chưa cao khiến thực trạng lạm dụng thuốc cắt cơn xuất hiện nhiều tại Việt Nam. Những loại thuốc cắt cơn phổ biến là corticoid và cường beta-2 như salbutamol, đặc điểm chung là căn cơn nhanh, liều càng cao khó thở càng giảm, Do đó, người bệnh thường coi đây là thuốc điều trị chính, dẫn đến dùng quá liều và bị "nhờn thuốc", khiến cho họ gặp khó khăn trong quá trình điều trị sau này vì thuốc sẽ mất tác dụng và tình trạng khó thở trầm trọng hơn dẫn đến suy hô hấp.

Khi thuốc không còn nhạy, bệnh nhân lại có xu hướng xịt nhiều hơn nữa với mong muốn cắt cơn khò khè. Cuối cùng dẫn đến quá liều thậm chí ngộ độc thuốc.

Vẫn tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây bệnh

Các yếu tố làm tăng nguy cơ đợt kịch phát như hút thuốc lá, phơi nhiễm khói thuốc lá trong môi trường, các phơi nhiễm môi trường khác trong nhà hoặc tại nơi làm việc kể cả dị nguyên (nếu nhạy cảm), ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời, nấm mốc và hóa chất độc hại,... mà bệnh nhân vẫn tiếp xúc làm kéo dài triệu chứng bệnh nhân, tăng nguy cơ đợt cấp. 

Lo âu, trầm cảm và các vấn đề xã hội – kinh tế: 

Rất thường gặp trong bệnh nhân hen, do bệnh nhân phải điều trị dài ngày, là gánh nặng kinh tế cho gia đình khiến nảy sinh cảm giác lo âu, trầm cảm, không muốn điều trị.

Tổng kết: Những sai lầm trong điều trị của bệnh nhân sẽ làm cho các triệu chứng không kiểm soát hoặc tăng nguy cơ xuất hiện các đợt kịch phát, chất lượng cuộc sống thuyên giảm, gây khó khăn hơn trong việc điều trị bệnh. Vì vậy, khi có những dấu hiệu hãy đi thăm khám kịp thời và có kế hoạch để điều trị hen hiệu quả.